Demir-çelik endüstrisinde üretim maliyetlerinin azaltılması, enerji verimliliğinin artırılması ve çevresel sürdürülebilirlik hedeflerinin sağlanmasında HMS hurda kullanımı büyük rol oynamaktadır. Ancak HMS hurdanın rastgele ve kontrolsüz kullanımı, hem üretim verimliliğini hem de ürün kalitesini ciddi şekilde olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle doğru hurda seçimi, sınıflandırılması, depolanması ve şarj edilme süreci, üretim hattının kalbi olarak kabul edilmelidir. Bu yazımızda, HMS hurda nedir, nasıl kullanılmalı, nelere dikkat edilmeli tüm detaylarıyla ele alıyoruz.
HMS Hurda Nedir?
HMS (Heavy Melting Scrap), yani “Ağır Ergitilebilir Hurda”, demir ve çelik içeren, yeniden ergitilerek üretime kazandırılan yüksek yoğunluklu hurdaları ifade eder. Genellikle HMS 1 ve HMS 2 olmak üzere iki sınıfa ayrılır:
HMS 1: Kalınlığı 6 mm ve üzeri olan, boya, kaplama, yağ veya benzeri yabancı madde içermeyen hurda sınıfıdır. En temiz ve tercih edilen hurda türüdür.
HMS 2: Kalınlığı 3 mm ve üzeri, yüzeyinde boya, kaplama, hafif pas veya organik atıklar bulunabilen hurda grubudur. Fiyat avantajı sunmasına karşın proses içinde ekstra dikkat gerektirir.
Bu iki hurda tipi genellikle üretim sürecinde birlikte kullanılır; ancak oranları, hedeflenen çelik kalitesi, üretim tipi ve fırın özelliklerine göre titizlikle belirlenmelidir.
HMS Hurda Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Teknik Unsurlar
1. Hurda Kalitesi ve Kimyasal Temizlik
Hurdanın içeriğinde yağ, boya, plastik, lastik, ahşap, kablo gibi yanıcı, toksik veya proses dışı materyaller bulunmamalıdır. Bu maddeler sadece çelik kalitesini düşürmekle kalmaz, aynı zamanda refrakter astarların çatlamasına, termal şoklara ve enerji israfına yol açabilir. Hurda kullanılmadan önce temizlikten geçirilmiş, mümkünse analizi yapılmış olmalıdır.
2. Fiziksel Boyutlandırma ve Ergime Performansı
HMS hurdaların büyük parçalar hâlinde fırına atılması, eşit olmayan ergime, dengesiz ısı dağılımı ve şarj tıkanıklığı gibi sorunlara neden olabilir. Bu nedenle hurda, fırın kapasitesi ve şarj tipi dikkate alınarak küçük parçalara bölünmeli veya kesilmelidir. Özellikle ark ocaklarında (EAF) şarj düzeni, üretim hızını ve elektrik tüketimini doğrudan etkiler.
3. HMS 1 – HMS 2 Kullanım Oranı
HMS 1 genellikle kalite önceliği olan üretimlerde tercih edilirken, HMS 2 maliyet avantajı sağladığı için kütle oranına bağlı karışım şeklinde kullanılır. Yaygın karışım oranları üretim tipine göre %60 HMS 1 / %40 HMS 2 veya %70-30 şeklindedir. Ancak bu oranlar; karbon kontrolü, ergime süresi, curuf oluşumu ve pota verimi dikkate alınarak uzmanlarca belirlenmelidir.
4. Nem ve Patlama Riski
Nemli hurda, fırın içerisine atıldığında su buharına dönüşerek patlamalara, refrakter çatlamalarına ve iş kazalarına neden olabilir. Bu nedenle hurdanın yağmur, kar gibi çevresel etkenlerden korunarak saklanması ve nem oranı %1’in altında olacak şekilde kurutulması önemlidir.
5. Hurda Depolama ve Saha Yönetimi
Hurda sahalarının düzenli olması, manyetik ayırma, tartım, sınıflandırma ve kontaminasyon tespiti açısından kritik önemdedir. Sahalar drenajlı, üzeri kapalı ve izole alanlar olmalıdır. Aksi takdirde, üretime giren hurda kalitesi düzensizleşir, stok takibi zorlaşır ve proses dengesi bozulur.
HMS Hurdanın Doğru Kullanımının Sağladığı Avantajlar
Enerji verimliliği artar, çünkü ergime süresi kısalır.
Fırın ömrü uzar, refrakter malzeme çatlamaları azalır.
Curuf kontrolü kolaylaşır, istenmeyen içerikler engellenir.
Ürün kalitesi yükselir, karbon ve alaşım dengesi optimize edilir.
İş güvenliği riski azalır, patlama ve şoklar önlenmiş olur.
Çevresel etkiler azalır, sürdürülebilirlik sağlanır.
Alpha Refractory LLC Olarak Biz Ne Yapıyoruz?
Biz, HMS hurda kullanımının neden olduğu fırın hasarları, refrakter çatlamaları, enerji kayıpları ve proses verimsizlikleri gibi konularda uzman mühendislik çözümleri sunuyoruz. Sahada yapılan yanlış hurda şarjları, malzeme kalitesi problemleri veya stoklama hataları, genellikle işletmelere yılda milyon dolarlarca zarar veriyor. Bu kayıpların önlenmesi için işletmelere özel analiz, saha danışmanlığı ve ekipman uyumu çalışmaları sağlıyoruz.
Hurda kalitesi ve kullanım yöntemi, çelik üretiminin görünmeyen kritik noktasıdır. Doğru hurda, doğru şarj ve doğru mühendislik ile üretim gücünüzü kayıpsız ilerletin.
